minuti.al

“Presioni i Trump nuk po funksionon”/ Analiza: Pse Putini refuzon ta ndalë luftën

publikuar nga user 11, ne #Lapsi.al. ora 17:40

Sukseset ruse në frontin ukrainas dhe fakti që Vladimir Putin nuk i ka arritur qëllimet e tij, përkatësisht të rimarrë territoret që dikur i përkisnin Bashkimit Sovjetik, janë për disa arsye pse njeriu i fortë i Kremlinit nuk bën asnjë hap prapa dhe nuk vendos t`i nënshtrohet presionit për një armëpushim apo edhe për paqe. Kjo është gjysma e së vërtetës. Gjysma tjetër është se kohët e fundit Putini e ka ndërtuar të gjithë ekonominë e Rusisë mbi makinën e luftës dhe është një avantazh që ai nuk dëshiron ta humbasë as ende dhe as kurrë.

Që në fazat e hershme të luftës, presidenti rus përgatiti terrenin për një konflikt të gjatë. Ekonomia u ristrukturua në një mënyrë të tillë që të prodhonte një numër rekord tankesh dhe materialesh të tjera luftarake, ndërsa ai përdori bonuse të konsiderueshme deri në një pagë vjetore për të arritur numra të mëdhenj rekrutimi.

Tani ai po i ndihmon forcat ruse të përparojnë përsëri në perëndim pas rimarrjes së Kurskut, me ukrainasit dhe Perëndimin që kanë frikë se ai do të përpiqet të konsolidojë pozicionin e tij duke kaluar në kundërsulm gjatë verës. Në praktikë, kjo do të thotë që Putini ka liri veprimi për të ngadalësuar negociatat e paqes dhe për të injoruar bisedimet e drejtpërdrejta me homologun e tij ukrainas, Volodymyr Zelensky.

“Është absolutisht e domosdoshme që Rusia të vazhdojë të mbështetet në industrinë ushtarake, sepse ajo është bërë motori i rritjes ekonomike. Për një kohë, do të jetë pothuajse e pamundur që Rusia të zvogëlojë shpenzimet ushtarake”, tha Alexander Kolyandr, një bashkëpunëtor i lartë në Qendrën për Analizën e Politikave Evropiane.

Industria ruse e armëve ka marrë miliarda dollarë në stimuj vitet e fundit për të rritur linjat e prodhimit dhe për t`i mbajtur ato në punë 24 orë në ditë. Fluksi i parave të gatshme ka rritur pagat pjesërisht për të konkurruar me pagat e ushtarakëve dhe ka nxitur një rritje të standardeve të jetesës për mijëra rusë në rajonet më të varfra të vendit.

Kjo në mënyrë të pashmangshme do të çojë në humbje të vendeve të punës në linjat e prodhimit, së bashku me një ekonomi gjithnjë e më të ndenjur zhvillime që mund të shkaktojnë pakënaqësi midis atyre që e panë luftën të sillte rishpërndarjen më të madhe të pasurisë që nga rënia e Bashkimit Sovjetik.

Një frikë tjetër që ekziston është se një fund i mundshëm i luftës në Ukrainë do të çojë në hapjen e fronteve të reja. Në vendet baltike, ushtria estoneze nuk e përjashton mundësinë e përhapjes së luftës në territorin e NATO-s. Në Kazakistan, analistët po vëzhgojnë nga afër shenjat se Rusia mund të bëjë një lëvizje në pjesën veriore të vendit, ku ende jeton një popullsi e madhe ruse.

Këto frikëra rrjedhin nga vlerësimi se Kremlini do të preferonte t’i mbante dhjetëra mijëra ushtarë që luftonin në një vijë tjetër fronti, në vend që t’i sillte ata përsëri në shtëpi. Ekziston edhe shembulli i Josif Stalinit, i cili pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore e konsideroi kthimin e veteranëve si një kërcënim dhe dërgoi shumë prej tyre në gulag për t`u çliruar nga presionet e brendshme që ata mund të shkaktonin.

Sot, fundi i luftës në Ukrainë do të thoshte se qindra mijëra ushtarë do të çmobilizoheshin dhe do të ktheheshin në një kohë të ngadalësimit të rritjes ekonomike dhe të pagave.

"Nuk do të ishte një ide e mirë të uleshin rrënjësisht këto paga ose në një periudhë shumë të shkurtër kohore. Nuk është ide e mirë që shteti të zhgënjejë ushtarët”, tha Volodymyr Isenko, i Universitetit të Lirë të Berlinit.

Disa industri armësh tashmë po shqyrtojnë mundësinë e eksportimit të prodhimit të tyre të tepërt dhe që Rusia të bëhet përsëri eksportuesja e dytë më e madhe e armëve në botë, një pozicion që e mbante para fillimit të luftës në Ukrainë.

Në disa mënyra, Rusia është në një situatë të ngjashme me SHBA-në pas Luftës së Dytë Botërore ose me Gjermaninë naziste para luftës kur industritë e tyre të armëve ishin forcat lëvizëse të zhvillimit. Por ndryshe nga SHBA-të, industria mbrojtëse e Rusisë nuk ka gjasa të ndjekë rrugën amerikane.

Për më tepër, ekonomia ruse paraqet paradoksin e mëposhtëm se është nën presion dhe problemet e para janë shfaqur, por qytetarët kanë më shumë para në portofolet e tyre se më parë.

“Ekonomia e Rusisë është nën presion dhe problemet po grumbullohen. Në të njëjtën kohë, njerëzit kanë më shumë para se më parë. Sado e çuditshme që mund të duket, këto trende nuk përjashtojnë njëra-tjetrën”, tha Konstantin Nasonov, një ekonomist rus dhe ish-hulumtues në shkollën ruse të biznesit Skolkovo.

Megjithatë, sipas Financial Times, rritja e ndjeshme e standardeve të jetesës në Rusi, e cila ndihmoi në mbështetjen e luftës në Ukrainë, po i vjen fundi. Analistët e saj arrijnë në këtë përfundim pasi shqyrtuan punësimet e fundit dhe kërkesat e kërkuara. Rritja e shpejtë e pagave për të punësuarit e rinj u dobësua në fillim të vitit 2025.

Pagat për pozicionet e reja u rritën me 4.2% midis shtatorit dhe dhjetorit 2024 në terma nominalë, por vetëm me 2.2% në tremujorin që përfundoi në prill. Fundi nuk do të vijë së shpejti, edhe pse të dhëna të tjera, duke përfshirë ngadalësimin e rritjes së PBB-së dhe rënien e të ardhurave nga nafta, tregojnë se ekonomia e luftës e Putinit po humbet vrullin.

Për vite me radhë para luftës, Moska kishte grumbulluar të ardhura të tepërta nga eksportet e naftës dhe gazit, duke ndarë fonde që nuk i kanalizonte në buxhetin e shtetit.

Pasi filloi pushtimi i plotë, Kremlini hapi rubinetat dhe paratë rrjedhën në ekonomi ndërsa ajo kaloi në një gjendje lufte. Të ardhurat reale fillimisht ranë pas pushtimit, por u rikuperuan në fund të vitit 2022 dhe filluan të rriten me ritme që nuk ishin parë në më shumë se një dekadë, sipas të dhënave të Rosstat.

Për herë të parë në më shumë se një dekadë, përqindja e rusëve që kishin një pikëpamje pozitive për financat e tyre i tejkaloi ata që kishin një pikëpamje negative në mesin e vitit 2024, sipas firmës ruse të sondazheve Levada. Rusët e vlerësuan vitin 2023 si vitin e tyre më të mirë financiar në të paktën 10 vjet në anketat e analizuara në një punim nga Instituti i Ekonomive në Zhvillim i Bankës së Finlandës.

Një studim më i kohëve të fundit nga Chronicles, një grup studiuesish të pavarur, ofron një pikëpamje pak më pak pozitive, por sugjeron se ende nuk ka shenja të një rënieje të ndjeshme që do të shkaktonte paqëndrueshmëri politike.

Ndërkohë, SHBA-të e kanë zgjeruar ndjeshëm praninë e tyre në tregun e energjisë në Evropë, duke furnizuar pothuajse 50% të importeve të gazit natyror të lëngshëm të BE-së, pasi eksportet u trefishuan midis viteve 2021 dhe 2023.

Projektet e mëdha të tubacioneve ruse, të tilla si Nord Stream 2 dhe Power of Siberia 2, mbeten pezull. Dhe rënia e çmimeve të naftës në prill 2025, më e madhja që nga nëntori 2021, paraqet rreziqe të mëtejshme.

Nëse arrihet një armëpushim, një pauzë në luftë mund t’i ofrojë Rusisë një shans për t’u riorganizuar dhe për t’u rikuperuar ekonomikisht. Sanksionet janë shpesh të përkohshme dhe kërkesa globale për naftë dhe gaz mbetet e fortë.

Megjithatë, një stanjacion i mundshëm ekonomik në të ardhmen mund të nxisë përsëri agresionin. Nëse Rusia nuk ndërmerr reforma strukturore dhe nuk e ripërcakton rolin e saj në ekonominë globale duke zvogëluar varësinë e saj nga eksportet e burimeve dhe duke u angazhuar në mënyrë më konstruktive me tregjet globale, cikli i konfrontimit mund të përsëritet, me pasoja globale me ndikim të gjerë dhe të panjohura.