Të arrish paqen përmes forcës, në Ukrainë

publikuar nga Sadiola Xhelili, ne #Albanian Post. ora 07:00

Presidenti rus Vladimir Putin mohon të drejtën e Ukrainës për sovranitet, pasi e ka pushtuar atë dy herë që nga viti 2014.

Fatmirësisht, përpjekjet e tij për të nënshtruar vendin janë penguar nga guximi i popullit ukrainas.

Pas dy vjet e gjysmë mbrojtjeje të ashpër të atdheut të tyre, është bërë plotësisht e qartë se ukrainasit nuk do t’i nënshtrohen kurrë tiranisë ruse.

Por paçka qëndrueshmërisë së tyre, lufta brutale e agresionit të Putin-it vazhdon.

Nëse aleatët e Ukrainës dështojnë të tregojnë vendosmërinë e nevojshme, konflikti mund të zvarritet me vite, duke minuar stabilitetin evropian.

Për më tepër, një Rusi gjithnjë e më militariste kërcënon jo vetëm Ukrainën, por gjithë botën, me pasoja potencialisht katastrofike.

Lufta e Rusisë ka dërguar tashmë valë tronditëse në mbarë botën, duke rritur çmimet e energjisë dhe ushqimeve dhe duke rrezikuar sigurinë bërthamore. Duke shkelur parimet themelore të së drejtës ndërkombëtare, Rusia ka destabilizuar rendin global.

Për të promovuar paqen, aleatët e Ukrainës duhet ta bëjnë Putin-in të kuptojë se ai nuk mund të diktojë kushtet se si do të përfundojë lufta.

Ata mund ta bëjnë këtë duke ndërtuar mbështetje globale për një marrëveshje paqeje të rrënjosur në parimet themelore të së drejtës ndërkombëtare, duke forcuar pozicionin e Ukrainës në fushën e betejës, duke ofruar garanci afatgjata të sigurisë dhe duke përshkruar një rrugë të qartë për anëtarësimin në NATO.

Teksa Putin-i synon të zgjasë luftën, presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky po ndjek në mënyrë aktive një paqe të qëndrueshme.

Këtë verë, ai mblodhi përfaqësues nga më shumë se 90 vende në Zvicër për të mbledhur mbështetje për formulën e tij të paqes prej dhjetë pikash, e cila kërkon forcimin e sigurisë bërthamore dhe adresimin e pasojave mjedisore të konfliktit, përveç tërheqjes së plotë ruse.

Presioni global do të jetë kritik për arritjen e një marrëveshjeje, por paqja e qëndrueshme kërkon edhe garanci të forta sigurie. Duke pasur parasysh se Rusia ka treguar vazhdimisht shpërfilljen e saj për të drejtën ndërkombëtare dhe të drejtat themelore të njeriut duke shkelur traktatet dhe duke kryer krime të përhapura lufte, paqja nuk mund të mbështetet vetëm në premtimet e Putin-it.

Rezultati i luftës do të varet nga aftësia e Ukrainës për të mbrojtur veten.

Prioriteti i menjëhershëm është përmirësimi i pozicionit të Ukrainës në fushën e betejës.

Ndërsa raketat dhe dronët rusë vazhdojnë të vrasin civilë në të gjithë vendin, me shumicën e sulmeve të nisura nga territori rus, Ukraina ka çdo të drejtë të vendosë armë me rreze të gjatë për të goditur këto objektiva dhe për të hyrë në Rusi për të parandaluar sulme të mëtejshme.

Kufizimi i aftësisë së tij për ta bërë këtë është në thelb duke i kërkuar atij të luftojë me një krah të lidhur pas shpine.

Forcat ukrainase kanë treguar vazhdimisht se mund të përdorin armët e furnizuara nga Perëndimi në mënyrë efektive dhe me përgjegjësi.

Është koha që aleatët të heqin çdo kufizim të mbetur për llojet e armëve të dorëzuara dhe mënyrën se si ato mund të përdoren.

Por së bashku me mbështetjen e menjëhershme, aleatët e Ukrainës duhet të angazhohen për t’i siguruar asaj pajisje ushtarake dhe burime financiare për aq kohë sa të jetë e nevojshme.

Ukraina ka marrë tashmë garanci afatgjata sigurie nga më shumë se 30 vende si pjesë e Paktit të Sigurisë së Kievit. Tani është koha për t’i vërtetuar këto garanci.

Në muajt e ardhshëm, përpjekjet do të përqendrohen në sigurimin që garancitë të përmbushin premtimin e tyre. Kjo përfshin monitorimin e zbatimit të tyre, vlerësimin e kërcënimeve në zhvillim dhe ravijëzimin e mënyrave se si nevojat e sigurisë së Ukrainës përputhen me strategjinë më të gjerë të mbrojtjes të Evropës.

Parandalimi i Putin-it nga fitimi i paqes do të kërkojë më shumë sesa garanci sigurie.

Aleatët e Ukrainës duhet të zgjerojnë mbështetjen e tyre duke ndërmarrë hapa si trajnimi i forcave ukrainase brenda vendit dhe vendosja e kontraktorëve civilë ose ekipeve të specializuara ushtarake për të riparuar pajisjet e dëmtuara në vend.

Aleatët fqinjë mund të krijojnë një mburojë të zgjeruar të mbrojtjes ajrore mbi Ukrainën Perëndimore për të kapur raketat dhe dronët rusë që vijnë, duke shpëtuar kështu jetë civilësh dhe duke i mundësuar Ukrainës të ridislokojë sistemet e saj të mbrojtjes ajrore në vijat e frontit.

Secili prej këtyre hapave do të forcojë padyshim pozicionin e Ukrainës në çdo negociatë të ardhshme.

Por në fund të fundit, mënyra e vetme për të siguruar paqen dhe sigurinë afatgjatë në Evropë është futja e Ukrainës në NATO.

Lënia e Ukrainës në zonën gri midis Rusisë dhe Aleancës do të ftonte vetëm më shumë destabilitet, agresion dhe dhunë.

Udhëheqësit e NATO-s duhet të veprojnë me vendosmëri dhe t’i ofrojnë Ukrainës një rrugë drejt anëtarësimit.

Teksa kjo nuk do të thotë se Ukraina do të bashkohet brenda natës, një angazhim i tillë do t’i dërgonte një mesazh të fortë Putin-it se lufta e tij nuk do ta pengojë pranimin përfundimtar.

Përballë Rusisë shumë të militarizuar dhe gjithnjë e më revanshiste të Putin-it, Ukraina dhe aleatët e saj duhet të përqafojnë maksimën e lashtë romake si vis pacem, para bellum (Nëse doni paqe, përgatituni për luftë).

Gjatë dy viteve e gjysmë të fundit, populli ukrainas ka demonstruar një vendosmëri të palëkundur për të mbrojtur lirinë e tij.

Por për të arritur paqen e qëndrueshme, komuniteti ndërkombëtar duhet të mbledhë guximin dhe forcën për ta mbështetur dhe ruajtur atë.

Artikulli është publikuar fillimisht në Project Syndicate.

E drejta e autorit: Project Syndicate, 2024.

Anders Fogh Rasmussen, ish-sekretar i përgjithshëm i NATO-s (2009-2014) dhe ish-kryeministër i Danimarkës, është Themeluesi i Fondacionit Aleanca e Demokracive.

Andriy Yermak është Shefi i Zyrës së Presidentit të Ukrainës.