Pikëpyetjet/ Si i shpërtheu Mossadi mijëra anëtarë të Hezbollahut me një SMS

publikuar nga user 8, ne #Lapsi.al. ora 14:38

Mijëra njerëz janë plagosur në Liban, pasi biperët (paisje komunikimi të ngjashëm me telefonët) e përdorur nga grupi i armatosur Hezbollah për të komunikuar shpërthyen në mënyrë dramatike pothuajse njëkohësisht në të gjithë vendin të martën.

Të paktën 12 persona u vranë, përfshi dy fëmijë, thanë zyrtarët libanezë. Rreth 2,800 u plagosën, shumë prej tyre në gjendje të rëndë.

Është e paqartë se si ndodhi sulmi, i cili duket të ketë qenë shumë i sofistikuar. Megjithatë Hezbollahu fajësoi kundërshtarin e tij Izraelin. Zyrtarët izraelitë deri më tani kanë refuzuar të komentojnë.

Ja çfarë dimë deri tani.

Shpërthimet filluan në kryeqytetin e Libanit, Bejrut dhe disa zona të tjera të vendit rreth orës 15:45 me orën lokale.

Dëshmitarët raportuan se kishin parë tym që dilte nga xhepat e njerëzve, përpara se të shihnin shpërthime të vogla që dukeshin si fishekzjarre dhe të shtëna armësh.

Në një klip, pamjet nga kamerat e rrugës dukej se tregonin një shpërthim në xhepin e pantallonave të një burri teksa qëndronte në një dyqan.

Duke cituar zyrtarë amerikanë, New York Times tha se biperët morën mesazhe që dukej se vinin nga udhëheqja e Hezbollahut përpara se të shpërthenin. Mesazhet në vend të kësaj u duk se shpërthenin pajisjet, raportoi Times.

Shpërthimet vazhduan për rreth një orë pas shpërthimeve fillestare, njoftoi agjencia e lajmeve Reuters.

Menjëherë pas kësaj, një numër i madh njerëzish filluan të mbërrinin në spitalet në të gjithë Libanin, me dëshmitarë që raportuan skena të konfuzionit masiv.

Analistët kanë nxituar të shprehin tronditje për shkallën e sulmit të së martës, duke thënë se Hezbollahu krenohet me masat e tij të sigurisë.

Disa sugjeruan se një hakerim mund të ketë shkaktuar mbinxehjen e baterive të biperave, duke shkaktuar shpërthimin e pajisjeve. Një akt i tillë do të ishte i paprecedentë.

Por shumë ekspertë thonë se kjo nuk ka gjasa, me pamjet e shpërthimeve që nuk janë në përputhje me mbinxehjen e baterive.

Në vend të kësaj, disa analistë thonë se një lloj sulmi i zinxhirit të furnizimit, i cili përfshinte manipulimin e biperave gjatë prodhimit të tyre ose gjatë tranzitit, ishte më i mundshëm.

Sulmet e zinxhirit të furnizimit janë një shqetësim në rritje në botën e sigurisë kibernetike me shumë incidente të profilit të lartë të shkaktuara së fundmi nga hakerat që fitojnë akses në produkte ndërsa ato janë në zhvillim.

Por këto sulme zakonisht përmbahen në softuer. Sulmet e zinxhirit të furnizimit të harduerit janë shumë më të rralla pasi përfshijnë marrjen në dorë të pajisjes.

Nëse ky do të ishte vërtet një sulm i zinxhirit të furnizimit, do të kishte përfshirë një operacion të madh për të manipuluar fshehurazi biperat në një farë mënyre.

Zyrtarët e sigurisë në Liban thonë se biperat ishin të mbushur me një sasi të vogël eksplozivi muaj para se pajisjet të hynin në vend. Duke folur për BBC, një ish-ekspert i municioneve të Ushtrisë Britanike, i cili kërkoi të mos emërohej, spekuloi se pajisjet mund të ishin aktivizuar më pas nga një sinjal në distancë.

Një burim i afërt me Hezbollahun i tha AFP se dy nga të vrarët ishin djemtë e dy deputetëve të Hezbollahut. Ata thanë gjithashtu se vajza e një anëtari të Hezbollahut u vra.

Mes të plagosurve ishte edhe ambasadori i Iranit në Liban, Mojtaba Amani. Raportimet në mediat iraniane thanë se plagët e tij ishin të lehta.

Shefi i Hezbollahut, Hassan Nasrallah nuk u lëndua nga shpërthimet, raportoi Reuters duke cituar një burim.

Ministri libanez i Shëndetit Publik Firass Abiad tha se dëmtimet në duar dhe fytyrë përbënin shumicën e lëndimeve.

Duke folur për programin Newshour të BBC-së, ai tha: "Shumica e lëndimeve duket se janë në fytyrë dhe veçanërisht në sy dhe gjithashtu në dorë me disa gjymtime, qoftë në duar apo gishta, dhe disa prej tyre kanë lëndime nëpër krahë”. 

Ministri libanez shtoi: "Shumica dërrmuese e njerëzve që po paraqiten në dhomat e urgjencës janë me rroba civile, kështu që është shumë e vështirë të dallosh nëse i përkasin një entiteti të caktuar si Hezbollahu apo të tjerë… 

“Por ne po shohim në mesin e tyre njerëz të moshuar ose njerëz shumë të rinj, si fëmija që fatkeqësisht vdiq… dhe ka prej tyre që janë punonjës të shëndetësisë”, tha ministri.

Jashtë Libanit, 14 persona u plagosën në shpërthime të ngjashme në Sirinë fqinje, sipas Observatori Sirian për të Drejtat e Njeriut.

Deri më tani, askush nuk e ka marrë përgjegjësinë , megjithëse kryeministri i Libanit dhe Hezbollahu kanë fajësuar Izraelin.

Kryeministri Najib Mikati tha se shpërthimet përfaqësonin një "shkelje serioze të sovranitetit libanez dhe një krim sipas të gjitha standardeve”. Një burim sigurie në vend akuzoi agjencinë izraelite të inteligjencës Mossad se qëndron pas sulmit, raportoi Reuters.

Në deklaratën e tij duke akuzuar Izraelin se qëndron pas sulmeve, Hezbollah tha se e mbante vendin "plotësisht përgjegjës për këtë agresion kriminal që synonte gjithashtu civilët”. 

“Ky armik tradhtar dhe kriminel sigurisht që do të marrë dënimin e tij të drejtë për këtë agresion mëkatar, pavarësisht nëse e pret apo jo”, shtoi ai.

Zyrtarë të paidentifikuar amerikanë dhe izraelitë i thanë Axios se shpërthimet fillimisht ishin planifikuar si hapje të një ofensive "të gjithanshme” kundër Hezbollahut. Por ditët e fundit Izraeli u shqetësua se Hezbollahu ishte vënë në dijeni të planit, kështu që ata u shpërthyen herët.

Zyrtarët izraelitë nuk i kanë komentuar akuzat, por shumica e analistëve pajtohen se duket se ai qëndron pas sulmit.

Profesor Simon Mabon, kryetar i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Universitetin Lancaster, i tha BBC-së: "Ne e dimë se Izraeli ka një precedent të përdorimit të teknologjisë për të gjurmuar objektivin e tij”, por ai e quajti shkallën e këtij sulmi "të pashembullt”. 

Lina Khatib, nga Chatham House me seli në Mbretërinë e Bashkuar, tha se sulmi sugjeron se Izraeli është infiltruar "thellë” në "rrjetin e komunikimit” të Hezbollahut.

Hezbollahu është mbështetur shumë në biperat si një mjet komunikimi me teknologji të ulët për t`u përpjekur të shmangë gjurmimin e vendndodhjes nga Izraeli.

Një biper është një pajisje telekomunikacioni me valë që merr dhe shfaq mesazhe alfanumerike ose zanore.

Telefonat celularë janë braktisur prej kohësh si thjesht shumë të cenueshëm, siç tregoi vrasja e Izraelit ndaj prodhuesit të bombave të Hamasit, Yahya Ayyash, qysh në vitin 1996, kur telefoni atij i shpërtheu në dorë.

Por një operativ i Hezbollahut i tha agjencisë së lajmeve AP se biperat ishin një markë e re që grupi nuk e kishte përdorur më parë. Një zyrtar libanez i sigurisë i tha agjencisë së lajmeve Reuters se rreth 5,000 bipera u sollën në vend rreth pesë muaj më parë.

Etiketat që shihen në fragmente të biperave të shpërthyer tregojnë për një model të quajtur Rugged Pager AR-924. Por prodhuesi tajvanez Gold Apollo ka mohuar çdo përfshirje në këto shpërthimet. Themeluesi, Hsu Ching-Kuang, tha se kompania e tij kishte nënshkruar një marrëveshje me një kompani europiane për të prodhuar pajisjet dhe për të përdorur emrin e kompanisë së tij.

Kur BBC vizitoi kompaninë Gold Apollo të mërkurën, policia lokale po grumbullonte zyrat e kompanisë, duke inspektuar dokumentet dhe duke marrë në pyetje stafin.

Emily Harding, një ish-analiste në CIA, tha se kjo goditje që minon sigurinë e Hezbollahut ishte thellësisht e turpshme për organizatën.

"Një shkelje e kësaj përmasash nuk është vetëm e dëmshme fizikisht, por gjithashtu do t`i bëjë ata të vënë në dyshim të gjithë aparatin e tyre të sigurisë,” tha ajo për BBC.

"Unë do të prisja t`i shoh ata të kryejnë një hetim të brendshëm intensiv që do t`i shpërqendrojë ata nga një luftë e mundshme me Izraelin.” 

Hezbollahu është aleat me armikun kryesor të Izraelit në rajon, Iranin. Grupi është pjesë e Boshtit të Rezistencës të Teheranit dhe është përfshirë në një luftë të nivelit të ulët me Izraelin për muaj të tërë, duke shkëmbyer shpesh raketa dhe bomba përgjatë kufirit verior të Izraelit. Komunitete të tëra janë zhvendosur nga të dyja anët.

Shpërthimet erdhën vetëm disa orë pasi kabineti i sigurisë i Izraelit e bëri kthimin e sigurt të banorëve në veri të vendit një qëllim zyrtar të luftës.

Kryeministri Benjamin Netanyahu i tha një zyrtari vizitues amerikan se Izraeli "do të bënte atë që është e nevojshme për të garantuar sigurinë e tij”. 

Më herët të hënën, agjencia e sigurisë së brendshme e Izraelit tha se kishte penguar një përpjekje të Hezbollahut për të vrarë një ish-zyrtar.

Pavarësisht tensioneve të vazhdueshme, vëzhguesit thonë se deri më tani të dyja palët kanë synuar të frenojnë armiqësitë pa kaluar kufirin për një luftë të shkallës së plotë. Por ekziston frika se situata mund të dalë jashtë kontrollit, me Hezbollahun që tashmë kërcënon se do t`i përgjigjet shpërthimeve të së martës.

BBC, përshtati në shqip ©LAPSI.AL